Acne behandelen – mijn tips en ervaringen

Het behandelen van acne kan op heel veel verschillende manieren. De huisarts kan medicijnen voorschrijven, maar er zijn ook allerlei middeltjes op de markt die een zuivere huid beloven.

Wat werkt echt? Is een natuurlijke behandeling van acne beter of is het verstandig om naar de huisarts te gaan? Op basis van mijn eigen ervaring en de kennis die ik heb opgedaan via gesprekken met dermatologen en huidtherapeuten, deel ik hier mijn inzichten.

Acne bestrijden is complex

Ik heb ontzettend veel verschillende methoden geprobeerd om mijn acne te verminderen. Van crèmes, antibiotica en de Diane 35-pil tot aan kruidenzalfjes, supplementen en diëten.

Het is heel persoonlijk wat werkt, maar er zijn wel overeenkomsten en bewezen methodes die voor iedereen nuttig zijn. Helaas zijn er geen wondermiddeltjes tegen acne. Misschien bestaat dat voor sommigen, maar dan heb je geluk. Meestal is het best lastig om een blijvende oplossing te vinden.

Als je na de puberteit nog steeds last hebt van acne, dan is het vaak niet zo makkelijk om er vanaf te komen. In veel gevallen is acne dan een chronische aandoening, wat betekent dat het altijd kan terugkomen. Daarom gaat het vooral om het onder controle houden van de acne, niet om het eenmalig te behandelen.

Dit bericht bekijken op Instagram

Dit heb ik allemaal geprobeerd tegen mijn acne (in willekeurige volgorde, in een periode van 16 jaar): 1. Benzoylperoxide 2. Detox sapkuur 3. Doxycyline (kuur van 6 maanden) 4. Tretinoïne crème 5. DIM supplement 6. Paleo dieet 7. Whole 30 dieet 8. Vegan eten 9. La Roche Posay producten 10. Huid-haar-nagels pillen 11. Appelciderazijn met water drinken in de ochtend 12. Warm water met citroen in de ochtend 13. Geen koffie 14. Probiotica in allerlei soorten en maten 15. Salicylzuur gel 16. Oil cleansing method 17. Alleen met water wassen 18. Diverse behandelingen bij de schoonheidsspecialiste 19. Diane-35 pil 20. Fruitzuurpeelings 21. Actieve houtskool masker 22. Appelciderazijn op m’n gezicht 23. Tea tree olie 24. Bio oil 25. Vichy producten 26. Diverse supplementen aangeraden door natuurartsen 27. Aloë vera gel 28. Honing masker 29. Nog meer soorten crèmes, gels, scrubs van allerlei merken 30. Stomen 31. Tarwegrassap Dit zal nog niet eens alles zijn, vrees ik. 🙈 Om maar duidelijk te maken: grote kans dat iemand met acne zelf al heel veel heeft geprobeerd. Ongevraagd advies is lief bedoeld, maar vaak kwetsend. Het impliceert dat iemand niet z’n best zou doen. En ik heb dus nog steeds lichte acne (soms bijna weg, soms weer wat erger), want het is een chronische huidaandoening. Er is tot nu toe geen definitieve oplossing voor acne, alleen dingen om het onder controle te houden. Wist ik dat maar eerder, had me veel geld, moeite en schuldgevoelens bespaard. 😌 #skinpositivity #acneisoke #acnepositivity #acnejourney #bodypositivity #zelfliefde #huidverzorging #adultacne #volwassenacne

Een bericht gedeeld door Susan Dullink (@susandullink) op 2 Mrt 2019 om 7:01 (PST)

Oorzaken van acne

Voordat ik dieper in ga op de behandelingen, is het goed om te weten wat acne veroorzaakt. Acne ontstaat door het verstoppen en ontsteken van de talgklieren.

Dit zijn klieren in de huid die talg afscheiden. In ieder haarzakje zitten tot wel vijf talgklieren. Talg, ook wel huidsmeer genoemd, heeft een beschermende werking voor de huid. Het gaat bijvoorbeeld uitdroging tegen en beschermt de huid tegen infecties en bacteriën. Afgezien van de handpalmen en voetzolen, komen talgklieren overal op het lichaam voor. Op het gezicht, de borst en rug zitten de meeste talgklieren. Dat is ook waar acne het meeste voorkomt.

Als er teveel talg wordt aangemaakt, kan dit de poriën gaan verstoppen. Talgproductie neemt onder andere toe door de toename van hormonen, zoals het androgene hormoon testosteron. De hormoonbalans verandert sterk in de puberteit, waardoor er in die periode vaak puistjes ontstaan.

Naast overmatige talgproductie zijn nog drie andere mechanismen betrokken bij acne:

• Overgroei van de Cutibacterium acnes bacterie. Iedereen heeft deze bacterie op de huid, maar bij sommigen raakt dit uit balans;
• Snelle verhoorning van de huid, waardoor veel dode huidcellen ophopen;
• Ontstekingsreacties.

Hoe gaat dat in zijn werk?

Als talgklieren te veel talg aanmaken en de huid veel dode huidcellen loslaat, raken talgklieren verstopt. Als hier bacteriën en vervolgens ontstekingscellen bij komen (als reactie op de bacteriën), ontstaat er acne. Dit kan gaan ontsteken, maar hoeft niet.

Er kan een witte of zwarte mee-eter ontstaan, een ontstoken puistje met of zonder pus of een onderhuidse knobbel.

Een mee-eter wordt zwart als de porie gedeeltelijk open is, waardoor de inhoud verkleurt door oxidatie. Dit is dus geen extra viezigheid van buitenaf. Deze mee-eters kunnen er maandenlang zitten en weer verdwijnen.

Soms gaan ze ontsteken en worden het vervelende cystes (een holte gevuld met pus), infiltraten (een ontstoken bult met rode vlekken), abcessen (een met pus gevulde zwelling) of fistels (een kanaal tussen twee holtes). Hiervoor is altijd een medische behandeling nodig.

Kortom, het is een samenspel van meerdere factoren. Het is onduidelijk wat als eerste komt; de bacteriën, talgproductie of verhoorning van de huid. Deze factoren worden bovendien ook weer door verschillende zaken beïnvloed, zoals de hormoonhuishouding, genen, huidverzorging en leefstijl.

Het is dus lastig om te achterhalen waardoor acne precies ontstaat. Met precies dezelfde leefstijl en huidverzorging kan de één wel acne krijgen en de ander niet.

Acne behandelen: oorzaken aanpakken

Wat ik al zei, acne is vaak een chronische huidaandoening. Acne behandelen gaat dus niet zozeer om het voor altijd te laten verdwijnen van de puistjes, het gaat om het onder controle houden van de aandoening. Gelukkig is dat in de meeste gevallen goed mogelijk.

De beste manier om acne te behandelen is om de vier grootste oorzaken van acne aan te pakken, dus het verminderen van: 1) de talgproductie, 2) de verhoorning, 3) ontstekingen en 4) de overgroei van bacteriën.

Daar zijn allerlei methoden voor, zowel vanuit de huisarts, dermatoloog, huidtherapeut, schoonheidsspecialiste, drogist en natuurarts. Ik zal hieronder alles bespreken.

Eerste stap: zelfzorg

Bijna alle mensen met acne beginnen met zelfzorg. Je huid thuis verzorgen met producten van de drogist of natuurwinkel. Daar begon ik ook mee op mijn dertiende. Voor die tijd waste ik mijn gezicht altijd alleen met water, maar toen de eerste puistjes kwamen kocht ik een facewash, lotion en crème voor de vette en onzuivere huid.

Prima om mee te beginnen, zegt ook dermatologe dr. Rieke Driessen van het Radboudumc. Zij schrijft de richtlijn over acne voor alle dermatologen in Nederland en ik interviewde haar over de oorzaken en behandeling van acne (onderaan het artikel kun je ons gesprek beluisteren).

Zij geeft aan dat het helpt het om je huid dagelijks te reinigen en te verzorgen, om de bacteriegroei en talgproductie onder controle te houden. Maar de producten moeten niet te uitdrogend en sterk reinigend zijn. Dat zorgt juist voor verhoging van de talgproductie, waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt.

Mijn favoriete verzorgingsproduct tegen acne is, naast een zachte facewash en crème, een chemische exfoliant. Dit lijkt op scrub, maar dan zonder de korreltjes. Het verwijdert dode huidcellen en talg en vermindert mee-eters. Ik heb zelf een lotion met 2% BHA (beta hydroxy acid) van Paula’s Choice, maar er zijn ook andere exfolianten, zoals AHA (alpha hydroxy acid), azelaïnezuur, retinol (vitamine A-zuur) en benzoylperoxide. De ene is agressiever dan de ander.

De BHA lotion gebruik ik ‘s avonds na het reinigen, daarna doe ik een verzorgende crème op. Het maakt mijn huid zichtbaar gladder, maar ook gevoeliger. Daarom is voor mij een keer per dag voldoende. Lees hier meer over mijn huidverzorgingsroutine en tips voor goede huidverzorging.

Om te kijken of ingrediënten en producten mogelijk irriteren of verstoppen kun je kijken op cosDNA. Verder is heel veel marketing, termen zoals ‘dermatologisch getest’ zeggen niet zoveel. Een duurder merk is niet per se beter.

Test vooral welke producten jij fijn vindt en waar je geen extra puistjes en irritaties van krijgt. Dit is erg persoonlijk. Zelf ben ik fan van de merken Paula’s Choice, Gladskin, The Ordinary, Uncover Skincare van Jetske Ultee en Drs. Leenarts.

Bekijk in deze video hoe ik mijn huid verzorg:

Bekijk hier ook een overzicht van mijn favoriete huidverzorging!

Daarna: naar de huisarts

Als de verzorgingsproducten niet voldoende zijn, dan is de volgende stap een bezoekje aan de huisarts. Dat raad ik je echt aan als je last blijft houden van acne, ondanks goede verzorging. Bij mij was dat ook het geval.

Huisartsen hebben een standaard protocol voor het behandelen van acne, waarbij ze beginnen met de mildste behandeling. Als dat niet voldoende is, bouwen ze het op naar een steeds intensievere behandeling. De huisarts kan je in de meeste gevallen goed helpen. Soms word je een doorverwezen naar een dermatoloog, vooral als er sprake is van littekenvorming.

Als je zelf behoefte hebt om naar een dermatoloog te gaan, dan kun je dat bij de huisarts aangeven. In de meeste gevallen zal de huisarts dan een verwijsbrief voor je schrijven. Zelf heb ik dit nooit gevraagd, omdat ik dacht dat mijn acne er niet ‘serieus’ genoeg voor was. Achteraf gezien had ik toch graag een keer een dermatoloog bezocht, omdat die gespecialiseerd is in de behandeling van huidaandoeningen als acne.

Ik heb het te lang zelf willen oplossen (daarover verderop meer in dit artikel) en dat heeft helaas gezorgd voor blijvende littekens.

Het grote voordeel van de huisarts

De huisarts en dermatoloog schrijven alleen middelen voor die wetenschappelijk bewezen effectief zijn. Denk hierbij aan medicatie als benzoylperoxide, tretinoïne (vitamine A-zuur), antibiotica en roaccutane.

Dit klinkt allemaal heel heftig, maar het is doeltreffend voor de behandeling van acne. Deze middelen pakken de oorzaken van acne aan, namelijk de bacteriegroei, verhoorning, ontstekingen en talgproductie. Bovendien wordt altijd eerst de mildste behandeling gekozen die past bij jouw vorm van acne.

De behandelingen worden steeds beter op de individuele situatie aangepast, zodat er minder bijwerkingen zijn. Zo is bijvoorbeeld ontdekt dat een lagere dosis roaccutane voor een langere periode vaak effectiever is dan een hoge dosis voor korte tijd. Dit heeft een minder grote belasting op het lichaam, waardoor er minder bijwerkingen zijn.

Een ander voordeel is dat deze behandelingen vrijwel altijd worden vergoed door de zorgverzekering. Als je naar een natuurarts gaat (waar ik zo over vertel), is dat niet het geval. Dat kan ontzettend duur worden.

De anticonceptiepil wordt trouwens steeds minder voorgeschreven, begreep ik van dr. Driessen. Het wordt alleen ingezet bij een anticonceptiewens en als andere middelen niet voldoende werken. Dat was vroeger wel anders. Toen ik voor het eerst voor mijn acne naar de huisarts ging, kreeg ik gelijk de Diane-35 pil voorgeschreven. Ik was 15 (dit was in 2004) en had helemaal nog geen behoefte aan anticonceptie.

Later kwam er veel discussie over deze pil en ben ik er na 10 jaar mee gestopt. De acne kwam heftig terug en het heeft jaren geduurd voordat mijn hormonen weer in balans waren. Ik ben blij dat huisartsen er nu niet meer zo makkelijk over doen, want de pil kan een grote impact op je lichaam hebben.

Meer weten over de medische behandelingen? In mijn e-book Acne Essentials vertel ik veel meer over de verschillende medicijnen en soorten acne die er zijn.

De natuurlijke route

Ondanks allerlei medicatie tegen acne, zoals benzyolperoxide, vitamine A-crème, antibiotica en de Diane-35 pil, bleef ik last houden van acne. Ook wilde ik liever stoppen met de pil, vanwege de hormonen en negatieve nieuwsberichten over de Diane-35.

Daarnaast kreeg ik last van mijn darmen. Ik ging iedere avond met enorme buikpijn naar bed. Ik vermoed dat de antibiotica mijn darmflora hebben verzwakt, aangezien dat ook de goede bacteriën doodt. Ik ging met mijn buikpijn naar de huisarts en kreeg de diagnose Prikkelbare Darm Syndroom. Daar moest ik mee leren leven, want een echte oplossing is daar niet voor.

Dit zorgde ervoor dat ik minder vertrouwen kreeg in huisartsen en de reguliere zorg. Het leek alleen maar erger te worden door alle behandelingen: eerst acne, daarna ook nog eens darmklachten.

Ik kwam terecht in de wereld van de natuurgeneeskunde. Eerst begon ik met een andere manier van eten, namelijk het paleodieet. Dat is eten als de jager-verzamelaar. Dat houdt in: geen granen, zuivel en geraffineerde suikers en wel veel groenten, fruit, noten, zaden, vlees, vis en eieren.

Het is zeker goed om bewuster te gaan eten en ik merkte veel verbetering in mijn darmklachten. Voor die tijd at ik meer suikerrijke producten, maar ook niet heel ongezond.

Maar helaas, mijn acne ging niet weg.

Bovendien werd ik steeds strenger. Ik kreeg het gevoel dat het aan mij lag, dat ik niet genoeg mijn best deed. Ik moest van mezelf nóg gezonder eten, ontgiften en allerlei supplementen nemen.

In plaats van hulp in te schakelen van een dermatoloog of andere huidprofessional, ging ik op eigen houtje door. Ik gebruikte op een gegeven moment alleen nog maar natuurlijke huidverzorgingsproducten, wat niet de oorzaken van acne aanpakt.

Ik ging naar een dure orthomoleculair therapeut voor een darmreiniging en kreeg van haar dure aloë vera drankjes. Maar helaas, de acne ging er niet door weg. Bovendien heb ik er honderden euro’s aan uitgegeven, zonder blijvend resultaat.

Voeding en acne: wat is wel bewezen?
Uit onderzoek is gebleken dat insuline invloed heeft op acne. Hoe dat precies werkt is nog niet duidelijk, waarschijnlijk heeft het invloed op de talgproductie en hormoonbalans. Insuline stijgt door het eten van producten met veel suiker. Daarom adviseren dermatologen nu ook om minder ‘snelle suikers’ (witte meelproducten, frisdrank en snoep) te eten. Ook zuivel, zoals melk, bevat snelle suikers. Je hoeft dit niet volledig te mijden, maar het is goed om vaker te kiezen voor volkoren graanproducten en minder zoetigheid.

Darmflora en voedselintoleranties

Toen ik op mijn 27e (in 2016) opnieuw een flinke acne-uitbraak kreeg, besloot ik nog één keer de natuurlijke weg te bewandelen. Als dat niet werkte, wilde ik naar een dermatoloog.

Ik ging naar natuurarts Miriam Schumacher in Castricum. Een vriendin had hele goede ervaringen bij haar. Ook heeft Miriam een achtergrond in de reguliere zorg, dat leek mij wel een mooie combinatie.

Met een voedselintolerantietest kwam ik erachter dat ik niet slecht op granen, zuivel of peulvruchten reageer. Het was dus helemaal niet nodig dat ik zo streng at. Wel waren mijn darmen uit balans, zo bleek uit een darmfloratest. Ik had last van schimmelovergroei en te weinig goede darmbacteriën.

Nu is hier nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, maar het was voor mij wel duidelijk dat de eerdere antibiotica iets met mijn darmen had gedaan. Die buikpijn kon niet goed zijn.

Ik kreeg een anti-schimmelkuur en daarna probiotica. Qua voeding hoefde ik niet heel moeilijk te doen, alleen niet teveel suikers eten. Mijn acne klaarde na een paar weken flink op en na een half jaar was het zo goed als weg. Ik heb geen idee in hoeverre dit een placebo-effect of daadwerkelijk de darmkuur was, maar ik was natuurlijk ontzettend blij!

Nu, inmiddels vier jaar later, is mijn acne nog steeds goed onder controle. Ik gebruik geen supplementen en eet alles wat ik wil. Ik probeer wel zo gezond mogelijk te eten, maar niet meer zo obsessief. Mijn darmen zijn een stuk rustiger, mijn cyclus is regelmatig, ik ben minder gestresst over voeding en verzorg mijn huid met effectieve producten.

Het is moeilijk te zeggen wat precies de oplossing is geweest. Ik denk een combinatie van alles. En de tijd zal ook meespelen, het heeft best lang geduurd voordat mijn lichaam weer rustig is geworden na alle veranderingen in voeding, supplementen en hormonen.

Huidverbetering bij acne

Naast medicatie, vanuit reguliere of alternatieve hoek, is behandeling van de huid zelf ook een belangrijk onderdeel bij het behandelen van acne. Daarvoor is er de huidtherapeut en schoonheidsspecialist met allerlei behandelingen zoals peelings, lasers en microneedling.

Schoonheidsspecialist of huidtherapeut?

Bij de schoonheidsspecialist kun je terecht voor behandelingen van de huid, zoals het verwijderen van comedonen, maskers en peelings. De huidtherapeut biedt behandelingen aan die daar sterk op lijken.

Wat is het verschil tussen deze twee?

De schoonheidsspecialist is gespecialiseerd in het behandelen van de gezonde huid, de huidtherapeut behandelt de zieke en beschadigde huid.

Heb je last van een paar puistjes, dan voldoet behandeling bij de schoonheidsspecialist waarschijnlijk. Maar met gemiddelde tot zware acne kun je beter kiezen voor behandeling bij de huidtherapeut. Zij werken actief samen met de huisarts, om medicatie en behandeling van de huid op elkaar af te stemmen.

Een huidtherapeut doet altijd eerst een intake en maakt vervolgens een behandelplan op maat, zodat de behandeling is afgestemd op jouw situatie.

Zelf heb ik meerdere lichte peelings bij een schoonheidsspecialist gedaan, maar die hadden geen langdurig effect. Dit is natuurlijk erg persoonlijk. Ik zou graag nog eens mijn littekens willen laten behandelen door een huidtherapeut. Zij mogen intensievere behandelingen uitvoeren, ik denk dat dat meer effect heeft.

Mentale impact

Acne heeft ook impact op je mentale gezondheid. Ik heb me lang schuldig gevoeld bij elk puistje wat ik kreeg. Ik had gezonder moeten eten en meer mijn best moeten doen. Maar hoe gezond ik ook at, die puistjes bleven terugkomen.

Ik kreeg er steeds meer stress van en schaamde me ervoor. Het heeft lang geduurd voordat ik inzag dat acne niet mijn eigen schuld is. Ik heb er aanleg voor en zal er altijd gevoelig voor blijven.

Als je last blijft houden van acne, vraag dan om hulp van een specialist. Ook dat is een vorm van zelfliefde. Lees ook mijn artikel over onzeker zijn door acne.

Mijn conclusie: holistische kijk

Ondanks mijn eerdere wantrouwen tegenover de huisarts, ben ik nu van mening dat reguliere en alternatieve zorg beiden voordelen hebben. Sommige zaken zijn nog niet bewezen in de wetenschap, maar kunnen wel een positief effect hebben.

Ik bedoel dan absoluut géén homeopathie of accupunctuur (dat is bewezen niet-effectief), maar dingen als de invloed van je darmen en stress op je huid. Hier is nog weinig onderzoek naar gedaan, maar ze staan wel met elkaar in verband.

Zo heb ik zelf gemerkt dat mijn darmen een grote invloed op mijn huid en algemene welbevinden hebben. Als ik last van mijn darmen heb, voel ik me minder goed en krijg ik sneller acne. Dit is (nog) niet bewezen, maar ik merk wel degelijk verschil.

Als jij ook veel last hebt van je darmen, dan kan ik een darmfloratest en voedselintolerantietest zeker aanraden. Wel is dit behoorlijk prijzig en wordt het niet vergoed door de verzekering. Dat is erg jammer, daardoor is het niet voor iedereen toegankelijk.

Ook stress en gedachten hebben invloed op je huidaandoening, dat zegt ook psychodermatoloog Patrick Kemperman van het AMC. Voornamelijk stress heeft effect op je hormonen en daarmee je huid. Bij behandeling van de huid moet het mentale aspect daarom zeker niet worden vergeten.

Toen ik minder obsessief en streng voor mezelf werd, viel er een grote last van mijn schouders. Ik had nog wel acne, maar nam het mezelf niet meer kwalijk. Ik denk dat daardoor mijn huid uiteindelijk ook rustiger is geworden.

Het is dus allemaal niet zo zwart-wit en simpel. Ik denk dat een holistische aanpak het beste is. Dus zowel medicatie die de oorzaken van acne aanpakken, als ook aandacht voor de darmen, mentale gezondheid, hormonen, voedselintoleranties, noem maar op. Op die manier kijk je niet alleen puur naar de oorzaken van acne, maar ook alles daarom heen. Daardoor kom je pas echt lekker in je vel te zitten.

Maar misschien is wel het allerbelangrijkst om te weten dat je je niet schuldig hoeft te voelen. Acne is niet vies, ongezond of jouw eigen schuld. Acne is een chronische huidaandoening waar je aanleg voor hebt of niet. Ook met acne ben jij als persoon goed genoeg. Vraag zeker om hulp als je er last van blijft houden, je hoeft het niet alleen te doen.

Meer weten?

• Lees mijn persoonlijke acne verhaal over mijn hele zoektocht;
• Hier vind je mijn huidverzorgingsroutine en welke producten ik precies gebruik en adviseer;
• Lees hier meer over acne bij volwassenen;
• En ben je onzeker door acne? Lees dit artikel met mentale zelfzorg tips.
• Bekijk het overzicht van mijn favoriete huidverzorging

Luister ook naar mijn gesprek met dermatoloog Rieke Driessen over acne, het protocol vanuit de huisarts, voeding en fabels:

Ik ben geen arts of wetenschapper. Ik hoop je met dit artikel vooral te inspireren om minder streng voor jezelf te zijn en om hulp te vragen als dat nodig is. Mocht je vragen, tips of feedback hebben: laat het me gerust weten.